Versterkt en verfraaid: de schouw van Colijn de Nole in de Schepenzaal
Eén van de meest belangwekkende monumenten in Kampen is de schouw van Colijn de Nole in de Schepenzaal van het Oude Raadhuis. Dit monument dateert uit 1545 en is sinds 2009 te bekijken wanneer je het Stedelijk Museum Kampen bezoekt. Het metershoge beeldhouwwerk staat al bijna 700 jaar fier overeind. Deskundigen maakten zich zorgen om de staat van het monument. In 2014 werd daarom een werkgroep opgericht, met daarin vertegenwoordigd vanuit monumentenzorg gemeente Kampen: Johan Abbink, namens het museum; Theo van Mierlo en sinds enige jaren ook vanuit afdeling vastgoed: Peter van den Berg. Van meet af aan is ook Hendrik Jan Tolboom betrokken, de natuursteenspecialist van de RCE en ikzelf, omdat ik in 2008/2009 onderzoek deed naar de schouw. Op gezette tijden, voor specifieke doeleinden, werd expertise van buiten ingezet. In 2009 werd de ophanging aan de achtermuur versterkt door Delfgou BV. Om de schoonheid van de schouw te laten zien tijdens de Hanzedagen, werd in 2017 werd een reinigings-pilot uitgevoerd, door restauratiedeskundigen Adriaan van Rossem en Pier Terwen.
De constructie
Weleens in de schouw gekeken? Dat is de moeite waard. Tegenwoordig zijn er zelfs spotjes in het rookkanaal bevestigd waardoor je de wirwar aan kabels goed kunt zien. Het eigenaardige aan de schouw is dat het vanaf de voorzijde lijkt of het beeldhouwwerk rust op de naar voren geplaatste mannen- en vrouwenfiguur links en rechts (zogenaamde hermen: kariatiden met het onderstel van een zuil). Dat is echter niet het geval: de schouw hangt aan de achtermuur, vandaar al die kabels. Hierdoor rust het volle gewicht van het monument niet op de mannen- en vrouwenfiguur. Feitelijk is dat ook te zien, want de ruimtes tussen beide figuren en het fries dat zich boven hen bevindt, is opgevuld met losse blokjes. Door deze provisorisch aandoende constructie kan de schouw de trillingen in de vloer goed opvangen zonder dat er iets kapot gaat.
Uit onderzoek naar de constructie in 2009 bleek dat twee van de oorspronkelijke kabels bovenin het rookkanaal waren doorgeroest. Daarom werden er twee nieuwe kabels bevestigd die vanaf de voorste hoekpunten aan de binnenkant van de schouw bovenin de achtermuur bereikten. Door deze kabels van wartels te voorzien, is het mogelijk ze op spanning te brengen. Aan de linkerkant pakte deze versteviging van de constructie echter niet optimaal uit. De kabel raakte ander ijzerwerk en maakte een knik alvorens hij zijn weg naar boven vond. Bovendien pasten de sierlijke hoekijzers na de werkzaamheden niet meer in de hoeken tussen hermen en fries. Ze raakten zelfs een poosje zoek, maar werden teruggevonden in één van de kasten van de Schepenzaal.
Recente werkzaamheden
Ook recent nog zijn er werkzaamheden uitgevoerd. In 2022 werd de linker kabel opnieuw bevestigd binnenin de schouw en wel zodanig dat deze nu ongehinderd zijn trekfunctie kan vervullen. Bovendien werden de stalen plaatjes uit 2009 in vorm zodanig aangepast dat het mogelijk werd de decoratieve hoekijzers terug te plaatsen. Begin december ’22 kwam Hendrik Jan Tolboom van de RCE kijken naar de resultaten van het werk. Hij toonde zich gelukkig met de aanpassingen.